İki dev gezegenin çarpışmasının artçı ışıması ilk kez izlendi

Çarpışmadan geriye kalan ısı ve tozun yıldızlarının önünde dönmesini izleyen bilim insanları, bu sayede patlamadan sonra gerçekleşenleri görme fırsatı elde etti.

Olay, Güneşimiz gibi bir yıldızın etrafında iki buz devi gezegenin birbiriyle çarpışmasıyla meydana geldi. Ortaya Dünya’dan görülebilen bir ışık ve toz patlaması çıktı.

‘BU GÖZLEM TAM BİR SÜRPRİZ’

Bu etkiler ilk olarak yıldızdan gelen olağandışı ışığı saptayan amatör bir gökbilimcinin sosyal medyadaki paylaşımıyla fark edildi. Yıldız kızılötesinde parlamıştı, üç yıl boyunca bu dalga boylarında daha hafif hale geldi ve optik ışığı solmaya başladı.

Independent Türkçe’de yer alan ayrıntılarda bilim insanları daha sonra neler olduğunu anlamak için yıldızı izlediği aktarılıyor. Parlaklığının nasıl değiştiğini görmek için ASASSN-21qj adı verilen yıldızda daha fazla değişiklik olup olmadığını gözlemlediler.

Çalışmanın baş yazarlarından, Leiden Üniversitesi’nden Matthew Kenworthy, “Dürüst olmak gerekirse bu gözlem benim için tam bir sürpriz oldu. Bu yıldızın görünür ışık eğrisini diğer gökbilimcilerle ilk kez paylaştığımızda, onu diğer teleskoplardan oluşan bir ağla izlemeye başladık” dedi.

Sosyal medyada bir gökbilimci, yıldızın optik solmadan önce bin günden fazla süre boyunca kızılötesinde parladığına dikkat çekti. O zaman bunun alışılmadık bir olay olduğunu anlamıştım.

Bilim insanlarının araştırmaları, ışımanın çarpışmadan kaynaklanan ısı olduğunu ve bunun Nasa’nın Neowise görevi tarafından algılanabileceğine işaret etti. Daha sonra toz, üç yıllık bir sürede yıldızı kapladığında optik ışık solmaya başladı.

Bristol Üniversitesinden ortak baş yazar Simon Lock, “Hesaplamalarımız ve bilgisayar modellerimiz, ışıyan maddenin sıcaklığı ve boyutunun yanı sıra ışıma süresinin iki buz devi ötegezegenin çarpışmasıyla tutarlı olduğunu gösteriyor” dedi.

Tozun daha sonra yıldızdan etrafına yayılması bekleniyor. Gökbilimciler, hem Dünya’dan hem de Nasa’nın James Webb Uzay Teleskobu’ndan görülebileceği için bu olayı izleyerek teorilerini doğrulamayı umuyor ve bu tozun başka bir şeye dönüşme yolculuğuna başlamasını görebilirler.

Çalışmanın yazarlarından, Bristol Üniversitesinden Zoe Leinhardt “Daha fazla gelişmeyi gözlemlemek büyüleyici olacak. Nihayetinde, kalıntının etrafındaki madde kütlesi yoğunlaşarak bu yeni gezegenin etrafında yörüngeye girip ona eşlik edecek uydular oluşturabilir” dedi.

Araştırma, Nature’da yayımlanan “A planetary collision afterglow and transit of the resultant debris cloud” (Bir gezegensel çarpışma sonrası ışıma ve ortaya çıkan enkaz bulutunun geçişi) başlıklı makalede açıklanıyor.