Hiçbir şeyi unutmama hastalığı: Hipertimezi nedir?

Unutmama hastalığı olarak bilinen hipertimezi, Taş Kağıt Makas dizisi ile gündeme geldi. Yurttaşlar, hipertimezinin ne odluğunu merak etti. Peki, Hipertimezi nedir?

HİPERTİMEZİ NEDİR?

Hipertimezi, hipertimestik sendrom ya da son derece üstün otobiyografik bellek (highly superior autobiographical memory);[3] son derece nadir bir nöropsikolojik durumdur. Temel özelliği bu kişilerin otobiyografik bellek denilen, kişinin geçmişine yönelik olaylar ve deneyimleri, normal insanlardan çok daha fazla hatta hayatının çoğunluğunu kapsayacak derecede hatırlama durumudur. İlk kez nöropsikoloji dergisi Neurocase’de 2006 yılında Elizabeth Parker, Larry Cahill, Dr Paul Tejera ve James McGaugh tarafından kaleme alınan bir makalede tanımlandı. Makaleye göre hipertimezinin iki belirleyici özelliği şunlardır;

Kişi kendi kişisel geçmişi hakkında düşünmeye anormal miktarda zaman harcamaktadır

Kişi kendi kişisel geçmişinden belirli olayları hatırlamak için olağanüstü bir kapasiteye sahiptir.

Hipertimezili kişiler kendilerine bir tarih verildiğinde o tarihin hangi güne düştüğünü ve o tarihte kişisel bir bilgi olup olmadığını hatırlayabilirler. Bu bireyler yaşadıkları günleri mükemmele yakın ayrıntılarla hatırlarlar. Bunun yanı sıra bazı kişisel öneme sahip kamusal etkinlikleri de hatırlayabilirler. Bu kontrol edilemeyen dürtü sayesinde bir tarihle karşılaştıklarında o günün anılarını tekrar yaşıyor gibi hatırlayabilirler. Bu anımsama tereddüt ya da bilinçli bir çaba olmadan gerçekleşir.

Hipertimezi terimi “hyperthymesia” dan türetilmiştir. Bu terim de Yunanca kelime thymesis (anlamı “hatırlama”) ve Hyper (anlamı “aşırı”) den türemiştir.

HİPERTİMEZİ BELİRTİLERİ

Kişinin başında geçen olayları, yaşadığı şeyleri en ince detaylarıyla ve “kontrol edilemez” bir şekilde hatırlayabilmesi hastalığın en temel belirtisi olarak kabul ediliyor. Ayrıca bu hastalığa yakalanan kişilerin geçmişi düşünmek için diğer insanlardan çok daha fazla zaman ayırdığı belirtiliyor.

HİPERTİMEZİ NEDEN OLUR?

Her şeyden önce şunu hatırlatmakta fayda var, hastalığın ne sebeple ortaya çıktığı tam olarak bilinmiyor. Son derece nadir bir hastalık olduğu için hipertimezi nedenleri hakkında yapılan bilimsel araştırmaların sayısı da hayli yetersiz. Yine de bazı uzmanlar, hipertimezinin biyolojik, psikolojik ve genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıktığını ifade ediyor.