Hava yastıkları can alıyor: On milyonlarca araç için geri çağırma hazırlığı…

Ulusal Karayolu Trafiği Güvenliği İdaresi’nin (NHTSA) 52 milyon kadar güvenlik parçasını kapsayan büyük bir geri çağırma çağrısında bulunması nedeniyle milyonlarca hava yastığı şişiricisi önümüzdeki yılın başlarında kusurlu kabul edilebilir.

En az dokuz yırtılma ve iki ölüm vakası meydana geldi ve güvenlik kurumu 2015 yılından bu yana konuyu araştırıyor.

Üretici ARC, üretim hatalarını reddederken, üç otomobil üreticisi de geri çağırma kararı aldı.

ABD devlet güvenlik kurumu NHTSA, açılma sırasında yırtılabilen 52 milyon hava yastığı şişiricisini önümüzdeki yıl geri çağırmaya hazırlandığını söyledi. Bu durum, on milyonlarca araçtaki kusurlu hava yastıklarının on yıl sürecek başka bir karmaşık onarım ihtimaline kapı açıyor.

NHTSA, Washington’da düzenlenen halka açık bir toplantıda, iki hava yastığı şişirici üreticisi ARC Automotive ve Delphi Automotive Systems’in aşırı basınçla patlayan ve öndeki yolculara şarapnel parçaları fırlatan şişiricileri geri çağırma kararını tartıştı. NHTSA, 2014 yılında Takata hava yastığı geri çağırma işleminin başlamasından kısa bir süre sonra iki araçta yırtılma raporları aldıktan sonra Temmuz 2015’ten bu yana ARC şişiricilerini araştırmakta. Hâlâ tam olarak tamamlanmamış olan Takata geri çağırma onarımları, 2000’lerin başındaki Honda otomobillerde münferit, küçük geri çağırmalarla başladı ve üçte ikisi ABD pazarındaki araçlarda olmak üzere dünya çapında 100 milyon şişiriciye ulaştı. NHTSA’ya göre ABD’de en az 27 kişi öldü ve 400 kişi yaralandı.

TÜRKİYE AYRINTISI AYRINTISI

Ajansın eylül ayında aldığı ve bir geri çağırma sürecinin başlatılmasındaki ilk adım olan ilk karara göre, 2014 yılından bu yana ABD’de meydana gelen kazalarda yedi şişirici yırtıldı. Bir sürücü 2015 model Chevrolet Traverse ile yaptığı ve metal parçaların fırladığı bir kaza sonrasında hayatını kaybetti. Bir yolcu da dahil olmak üzere diğer tüm sürücüler öncelikle yüzlerinden yaralanmıştı. Kanada’da 2016 yılında meydana gelen bir kazada 2009 model bir Hyundai Elantra’da ikinci bir sürücü hayatını kaybederken bir yıl sonra Türkiye’de, Tennessee’de üretilen bir ARC şişiricisinin kullanıldığı 2015 model bir Volkswagen Golf’ün yolcu tarafındaki hava yastığı şişiricisi patladı.

Olayların dördünde Traverse kullanılmış olup, en sonuncusu 22 Mart 2023 tarihinde meydana gelmişti. General Motors mayıs ayında, bir kısmı Traverse olmak üzere yaklaşık bir milyon aracı bu kusur nedeniyle geri çağırmıştı. 2002 model Chrysler Town & Country, 2004 model Kia Optima ve 2016 model Audi A3 e-tron da çarpışmalarda meydana gelen yırtılmalar nedeniyle geri çağrıldı. BMW bu kusur için 2017 yılında, Volkswagen ise 2022 yılında bir geri çağırma başlatmıştı.

YIRTILMA İHTİMALİ

NHTSA Kusurları Araştırma Ofisi’nde bölüm şefi olan Bruce York halka açık oturumda “Yırtılmalar olmaya devam edecek” dedi. Kurum, ARC inflatörlerinin bildirilen 2,6 milyon dağıtımına dayanarak, gelecekteki çarpışmalar sırasında yırtılma riskinin 370 binde 1 olacağını tahmin ediyor.

ARC’nin ürün bütünlüğünden sorumlu başkan yardımcısı Steve Gold, ABD’deki yedi yırtılmanın “münferit olaylar olduğunu ve sistemik bir kusurun göstergesi olmadığını” söyledi. Gold, ajansın ARC inflatörlerini Takata inflatörleriyle karşılaştırmasını “yanlış ve yanıltıcı” olarak nitelendirdi çünkü bu inflatörler büyük ölçüde nem ve yaştan etkileniyordu ve 23 yıllık üretimde bilinen toplam yedi kusurun “zaman içinde artan riski temsil etmediğini” söyledi.

NHTSA’ya göre iddia edilen kusurlar, şişiricinin parçalarının bir araya getirilmesinden kaynaklanan metal dikiş üzerindeki “aşırı kaynak cürufunun” torbaya gaz akışını engelleyerek aşırı basınç oluşturabileceği ve tüm şişiricinin yırtılmasına neden olabileceği bir üretim sorununu içermekte. NHTSA’ya göre bu durum “metal parçaların yolcu bölmesine doğru kuvvetle itilmesine” yol açabilir.

12 MARKA LİSTELENDİ

Kurum 2016 yılında ARC’ye üretim sırasında meydana gelen yırtılmaları bildirmesi için bir emir yayımladı ve 2018 yılında ARC “şişiricilerinde aşırı kaynak cürufu veya diğer kalıntıların oluşumunu tespit etmek” için boreskop kullanmaya başladı. NHTSA’ya göre, ARC 2018’de hurdalıklardaki 2001-2005 model yılı araçlardan alınan 900’den fazla şişiriciyi test etmiş ve herhangi bir yırtılmaya rastlamamış olsa da otomobil üreticileri 2021 ve 2023’te yırtılmalar olduğunu bildirmişti. NHTSA’ya göre 52 milyon rakamı, ARC ve Delphi’nin boreskopları kullanmadan önce ürettiği tüm hava yastığı şişiricileri için hesaplandı.

Gold, ARC’nin bir Tier 2 tedarikçisi olduğunu ve bir otomobil üreticisi gibi geri çağırma başlatmaktan yasal olarak sorumlu olmadığını söyledi. Ancak NHTSA eylül ayındaki ilk karar mektubunda ARC’nin federal güvenlik düzenlemelerine uymaktan muaf olmadığını söyledi.

Aynı belgede, sorunla ilgili olarak geri çağırma kapsamında olabilecek araçlara sahip 12 üretici listelenmişti. Bunlar BMW of North America, Fiat Chrysler (FCA) US, Ford Motor Company, General Motors, Hyundai Motor America, Kia America, Maserati North America, Mercedes-Benz USA, Porsche Cars North America, Tesla, Toyota Motor North America ve Volkswagen Group of America.

DEVAM EDEN DAVALAR

2022’de ARC, çeşitli otomobil üreticileri ve ARC inflatörlerini kullanan iki hava yastığı üreticisi (Joyson Safety Systems, eski adıyla Takata’yı satın alan Key Safety Systems ve Toyoda Gosei) aleyhine ekonomik zarar iddiasıyla altı toplu dava açılmıştı. Bu davalar federal yargı denetimi altında birleştirildi. Kuzey Kaliforniya’da açılan bir davada, şişiricilerin son derece dengesiz olduğu tespit edilen ve Takata arızalarının temel nedeni olan düşük maliyetli bir itici madde olan amonyum nitrat kullanması nedeniyle ARC’nin doğal olarak hatalı olduğu iddia edildi. Ancak NHTSA, soruşturmalarında amonyum nitratı bir arıza noktası ya da temel neden olarak göstermemişti.

NHTSA, 4 Aralık’a kadar duruşmaya yazılı yanıtları kabul ediyor, ardından muhtemelen bir geri çağırma için nihai bir karar yayımlayacak.