Trakya’da yer altı suyu yüzde 85 azaldı: Tunca’nın debisi 2 metreküpe düştü

Türkiye’nin tahıl ambarı Trakya’da iklim değişikliği, kuraklık ve sanayileşme, bölgede yoğun su çekimine neden oluyor.

Bu süreçten Ergene ve Meriç havzalarındaki yer altı suları da etkileniyor. Trakya’da yer altı suyunun yüzde 85 azaldığını söyleyen NKÜ Çorlu Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Lokman Hakan Tecer, şöyle konuştu:

“Bugün Ergene ve Meriç Havzası’nda yer altı suyu seviyeleri, güncel olarak 600 metre derinlere kadar düşmüştür. Bu bölgelerde 20 yıl öncesine kadar bu rakam 80 metrelerdeydi. Hatta bazı bölgelerde çok daha iyi durumda; 20 metreden, 30 metreden su çekilebilir haldeydi. Yer altı suyu seviyelerinin bu kadar düşmesinin sebebi; bu bölgedeki sanayi yoğunluğu, nüfus artışı ve tarımsal faaliyetlerdeki artış ne yazık ki. 1990’lı yıllardan itibaren İstanbul sanayisinin bu bölgelere taşınması ile burada yoğun bir sanayileşme meydana gelmişti.

1995’li yıllarda 300 olan işletme sayısı, günümüzde 3 bin civarına kadar artmıştır. 5 kat bir artıştan bahsediyoruz. Aynı şekilde sanayileşme beraberinde nüfusu da getirmiştir. Hem göç alan bir bölge haline gelmiş hem de bu sanayideki çalışan işçiler buradaki nüfusu arttırmıştır. Yine 25-30 yıllık döneme baktığımız zaman bu bölgede nüfus yaklaşık 2,5 kat artmıştır. Eskiden tarım bölgesiydi, yer altı sularıyla idare edilebiliyordu. Bir de son 30 yılda endüstri geldi, artan nüfusla tüketim arttı.”

‘HER YERE EŞİT OLARAK DAĞILMIYOR’

Bölgedeki yer altı sularının dağıtımını incelediğini belirten Prof. Dr. Tecer, “Yer altı suları ne yazık ki bu bölgede de dünyada olduğu gibi her yere eşit olarak dağılmıyor. Bir de bu faktör var. Mesela çıkardığım rakamlarda Çorlu bölgesinde yer altı sularının beslenmesi ile buradaki kullanım oranı birbirinden çok farklı. Çünkü Trakya bölgesini düşündüğümüz zaman; Çorlu, Çerkezköy, Muratlı, Lüleburgaz sanayinin yoğun olduğu bölgeler. Buralarda dolayısıyla yer altı sularındaki kullanım çok daha fazla. Kullanım ve beslenme oranı 1,75. Bu ne demek? 1 birim besleniyorsa yer altı suyu, yaklaşık 2 birim kadar da buradan çekilme söz konusu. Dolayısıyla bunu da göz önüne aldığımız zaman yer altı sularının üzerindeki baskıyı, sanayinin ve nüfusun oluşturduğu baskıyı, yakın zamanda ortadan kaldırmamız çok mümkün görünmüyor” diye konuştu.

‘YER ALTI SUYU İLE ÇEKİM ORANINI DENKLEŞTİRMELİYİZ’

Prof. Dr. Tecer, şöyle devam etti:

“Bir kere sanayide kullandığımız suların azaltılması, yeni teknolojilerle daha az su tüketen sanayi modelinin buraya uygulanması gerekiyor. Sanayide kullanılan suların arıtılarak geri kazanılması ve tekrar prosedür kullanılması, tarımsal sulamada yer altı sularından vazgeçmemiz, vahşi sulamadan vazgeçmemiz, damlama ve yağmur temelli sulama şekline dönüşmemiz lazım. Bireysel olarak da içme ve kullanma için tükettiğimiz suları daha tasarruflu, daha bilinçli kullanmamız gerekiyor. Belki alışkanlıkların değiştirilmesi çok kolay değil ama bir jenerasyonu bu anlamda kaybettik.

Fakat yeni gelecek jenerasyona suyun bir hayat olduğunu ve kıt bir kaynak olduğunu daha ilkokul sıralarından itibaren öğretmemiz, o bilinci vermemiz gerekiyor. Yer altı sularını ve çekim oranı arasındaki rakamı denkleştirebilirsek, bunu ne kadar sürede denkleştirebilirsek, o kadar sonra eski sayısına gelecek demektir. Mesela Çorlu için çekim ve beslenim oranları 1,75 diyorsak; 1 birim beslenme var, 1,75 birim çekme var. Eğer bunu aşağıya düşürürsek, bunu çabuk sürede düşürmeyi başarırsak, o kadar sürede yer altı sularındaki eski rezerv kendi haline dönüşmüş olacaktır.”

MERİÇ VE TUNCA’NIN DEBİLERİ DÜŞTÜ

Öte yandan Edirne’nin önemli su kaynaklarından olan Meriç ve Tunca nehirlerinin debileri de geçen yıla oranla büyük ölçüde düştü. Devlet Su İşleri (DSİ) Edirne 11’inci Bölge Müdürlüğü verilerine göre; geçen yıl 95 metreküp/saniye olan Meriç Nehri’nin debisi, bugün 49 metreküpe düştü.

Geçen yıl 13 metreküp/saniye olan Tunca Nehri’nin debisi de bu sene 2 metreküp/saniye oldu. Bulgaristan’da yaşanan kuraklıktan da etkilenen Tunca Nehri’nin bazı bölümleri kuruma noktasına geldi.

‘ŞU ANDA SIKINTIMIZ BÜYÜK’

Tunca Nehri kenarında işletmesi bulunan Memduh Sim, bugüne kadar olan yağışların nehirlere bir etkisi olmadığını belirterek, “Bundan sonra nisan yağmurluğunu bekliyoruz. Şu an için sıkıntı büyük görünüyor. Tabii şu anda görünen su seviyesi buranın en yüksek seviyesi, diğer kısımlarda seviyeleri çok düşmüş vaziyette. Neredeyse yürüyerek karşıdan karşıya geçecek vaziyette. İnşallah çok kıymetli yağmurları bekliyoruz. Ama şu anda sıkıntımız büyük. Şu anda balıkların durumu da zor görünüyor. Tabii nehrin akışı olması lazım. Çok düşük olduğu için akışta yok” dedi. Balkanlar’da da yeterli kar ve yağışın olmadığını belirten Sim, “60 senedir buradayım; her sene bir önceki seneyi aratıyor. Böyle mevsimlerde çok büyük sıkıntılar görünüyor” diye konuştu.