Gagavuzya’dan Türkiye beklentisi: ‘İhlal edilmesine izin vermeyeceğini umuyorum’

Moldova’ya bağlı Gagavuzya Özerk Bölgesi’nin Başkanı Evghenia Gutul, Rusya’da gerçekleştirilen 2024 Dünya Gençlik Festivali’nin oturum aralarında röportaj verdi. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu’nun Avrupa Birliği üyeliği için ülkede referandum düzenleme önerisini değerlendiren Gutsul, “2 Şubat 2014’teki Gagavuzya referandumunda halk, açıkça Rusya ile bağlantıların güçlendirilmesi yönünde karar verdi” dedi.

Gutsul merkezi yönetim ile özerk yönetim arasında yaşanan anlaşmazlıkların, siyasi kültürün gelişmesi ve devlet zihniyetine sahip yeni sorumlu politikacıların iktidara gelmesiyle diyalog yoluyla hızla çözüleceğine inandığını vurguladı. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu’nun ulusal çıkarları dikkate almadan izlediği Avrupa entegrasyon politikasının, Moldovalı seçmeni kandırdığı bir masal olduğunu söyleyen Gutul, “Gerçeğin farklı olduğu ortaya çıktı. Halk, ‘Avrupa yaşam standardı’ yerine ekonomide durgunluk, ihracatta düşüş, yüksek enflasyon oranları ve artan kamu hizmetleri tarifeleriyle karşılaştı. Avrupa entegrasyon politikası Maia Sandu tarafından ulusal çıkarlar dikkate alınmaksızın ve Gagavuzya sakinlerinin tutumuna aykırı olarak yürütülmektedir” dedi.

TÜRKİYE’DEN YARDIM TALEBİ

Gutul, Türkiye’nin Moldova makamlarına baskı yapmasını ve bölgenin özel yasal statüsünün ihlal edilmesine izin vermeyeceğini umduğunu dile getirdi. Gutul, “Geçen yıl Eylül ayında Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’la yaptığım görüşmede, iktidar partisi ve Moldova Cumhurbaşkanı’nın (Maia Sandu) Gagavuz halkına yönelik ayrımcı politikasından bahsetmiştim. Ankara’nın Moldova makamlarını etkileyeceğini ve özel hukuki statümüzün ihlal edilmesine izin vermeyeceğini umuyoruz” diye konuştu.

GAGAVUZYA-KİŞİNEV ARASINDAKİ ANLAŞMAZLIK

Geçtiğimiz Mayıs ayında Gagavuzya özerk bölgesinde yapılan başkanlık seçimini Rusya yanlısı Şor partisinin adayı Gutul kazanmıştı. Moldova hükümeti, Haziran ayında Şor partisini Rusya ile iş birliği yapmakla suçlayarak “yasa dışı” ilan etmişti. Gagavuzya’nın başkanının seçilmesinin ardından Moldova hükümeti, bölgeye baskı yapmaya başladı. Ekim 2023’te Moldova parlamentosunda iktidar partisinin sunduğu ve özerk bölgedeki işletmelere katma değer vergisinin (KDV) ülke bütçesinden değil, özerk bölgenin bütçesinden karşılanmasını içeren tasarı kabul edildi. Ayrıca Moldova Cumhurbaşkanı Sandu, yasalara rağmen Gutul’un hükümet üyeliğini onaylayan kararnameyi henüz imzalamadı.

Moldova’nın güneyinde özerk bölge olan Gagavuzya, Rusya ile yakınlaşmaktan yanayken, Moldova yönetimi Avrupa ile entegrasyon politikasını benimsiyor. Şubat 2014’te Moldova’nın dış politikasının belirlenmesi konusunda Gagavuzya’da referandum yapılmış, seçmenlerin yüzde 98’inden fazlası Moldova’nın Rusya tarafından kurulan Gümrük Birliği ile entegrasyonundan yana tutum sergilemişti.