Gıda fiyatlarının son dört yıldaki artışını yemek tarifleriyle inceleyin

BBC

Türkiye’de gıda fiyatları son dört yılda eşi benzeri görülmemiş oranda arttı. Peki bu artış mutfağa nasıl yansıyor?

Yemek tarifleriyle inceledik.

Türkiye’de 2013-2018 arası iki katına çıkan gıda fiyat endeksi, sonraki 5 yılda 7 katına çıktı.

Dünyada ise Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgale başlamasıyla birlikte bir yılda yüzde 30’a yakın artan gıda fiyatları sonraki süreçte eski seviyelerine döndü.

Türkiye’de gıda fiyatlarındaki artışın en büyük nedeni, Türk Lirası’nın değer kaybıydı.

Zira Türkiye’de gıda üretimi için gereken unsurların büyük bir kısmının fiyatı küresel olarak, dolarla belirleniyor.

Çiftçinin üretim için ihtiyaç duyduğu mazot, yem, elektrik ve gübre gibi pek çok girdinin fiyatı dolar üzerinden.

Böyle olunca Türk Lirası’nın son yıllardaki hızlı değer kaybı, yani doların TL karşısında değer kazanması Türkiye’de gıda fiyatlarının daha hızlı artmasına yol açtı.

Bir dönem hal ve depo baskınları gibi yöntemlerle gıda enflasyonuna karşı mücadele eden hükümet ilerleyen dönemlerde de süpermarketlere fiyat artışı yapmamaları için baskı yaptı, çeşitli cezalar kesti.

Türkiye’deki gıda enflasyonu Kasım 2022’de yüzde 102 ile rekor kırdıktan sonra bir miktar gerilese de bu, gıda fiyatlarının gerileyeceği anlamına gelmiyor; sadece fiyatlardaki artış hızının yavaşladığına işaret ediyor.

Fiyatlar ve tarifler nasıl tespit edildi?

Yukarıdaki interaktif grafikte kullanılan yemekler, kırmızı et, beyaz et, balık, bakliyat ve farklı sebze türlerini içerecek şekilde seçildi.

Yemeklerin hazırlanmasında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ait Kültür Portalı’nın “Geleneksel Mutfak” bölümündeki tarifler ve miktarlar esas alındı.

Maliyet hesaplamasında tuz, karabiber ve su gibi her mutfakta bulunan, neredeyse hemen her yemekte kullanılan ve maliyetleri çok düşük olan malzemeler eklenmedi.

Fiyatlar içinse Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) enflasyon sepetinde kilogram bazında verdiği ücretler kullanıldı. Fakat TÜİK bu fiyatları Nisan 2022’den sonra yayımlamayı bıraktı.

Bu yüzden Ocak 2023 maliyetleri için et fiyatları Et ve Süt Kurumu’nun internet sitesinden, geri kalan malzemelerin fiyatları ise Şok marketlerinin internet sitesinde yer alan fiyatlardan hesaplandı.

Ocak 2024’te ise Et ve Süt Kurumu internet sitesinde fiyat yayımlamadı. Şok marketlerinin internet sitesinde de fiyatlar yurt dışından görüntülemez hale getirildi.

Bu nedenle Ocak 2024 fiyatları tamamen Migros’un internet sitesinden alındı.