Almanya’da AKP’ye yakın olmakla eleştirilen yeni siyasi oluşum DAVA nedir?

Almanya uzun bir süredir Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Almanya’daki siyasete etkisini tartışıyor.

Şimdi ise Almanya’da Türkiye kökenli bir grubun öncülük ettiği bir siyasi oluşum kuruldu: Çeşitlilik ve Uyanış için Demokratik İttifak (DAVA).

16 Ocak’ta DAVA tarafından yapılan açıklamada, “DAVA’nın “mevcut partiler tarafından temsil edilmeyen pek çok vatandaş için yeni bir siyasi merkez” olduğu belirtildi.

Alman siyasetçiler de “Erdoğan ve AKP etkisi” üzerinden tartışmalara dahil oluyor.

DAVA’nın misyonu ve hedefleri nedir?

DAVA, Almanca’da ‘Çeşitlilik ve Uyanış için Demokratik İttifak’ anlamına gelen ‘Demokratischen Allianz für Vielfalt und Aufbruch’ kelimelerinin kısaltması olarak kullanılıyor.

Türk siyasi tarihinde örgütleyici misyonu ile de kodlanan ‘dava’ kavramı, aynı zamanda Türk sağının sıklıkla kullandığı bir söylem.

Ancak ittifakın genel başkan yardımcılığını yapan ve aynı zamanda hukukçu olan Fatih Zingal, ‘DAVA’ kısaltmasının “herhangi bir İslam terminolojisi ile bir bağlantısı olmadığını” söyledi.

Kurucuları, ittifakın henüz siyasi partiler yasasına göre parti statüsünü taşımadığını belirtiyor.

Zingal, Haziran ayındaki Avrupa Parlamentosu seçimlerine katılmak istediklerini ve bu nedenle DAVA’nın partiye alternatif bir seçenek olarak “siyasi oluşum” statüsünde kurulduğunu söyledi.

BBC Türkçe’ye konuşan Zingal, bu yol ile “parti olmaya adım attıklarını” ve en geç Avrupa Parlamentosu seçimlerinden sonra siyasi parti statüsünün elde edilmesi için çalışmaların tamamlanmış olacağını söyledi.

Siyasi oluşumun ilke ve hedeflerinin de yer aldığı programı henüz yayınlanmadı.

Ancak Almanya’da gördükleri “siyasi boşluğu” doldurmayı hedeflediklerini belirten DAVA yetkilileri, “Türk toplumunun, Müslüman toplumun, azınlıkların sesi” olmak istediklerini söylüyor.

DAVA Partisi Genel Başkanı Teyfik Özcan, BBC Türkçe’ye yaptığı açıklamada, ittifakın “sadece Türklere yönelik” olmadığını, “genel olarak etnik ve dini azınlıklar için” kurulduğunu söyledi.

“30 yıldan fazla bir süre boyunca SPD (Almanya Sosyal Demokrat Partisi) üyesi” olduğunu belirten Özcan, “birkaç hafta önce istifa ettiğini” de söyledi.

Getty Images
Fatih Zingal, Almanya’da televizyonlara çıkan ve tanınan bir avukat

Özcan: Hedef, 2025 Almanya Federal seçimleri

Avrupa Birliği üyesi ülkeler, yeni dönem Avrupa Parlamentosu (AP) milletvekillerini belirlemek için 6-9 Haziran tarihlerinde seçime gidecek.

Almanya’daki seçim ise 9 Haziran’da yapılacak.

DAVA da Avrupa Parlamentosu’na milletvekili seçmek için yarışa girmek isteyen aktörlerden biri olmak niyetinde.

İttifak, geçtiğimiz haftalarda AP seçimleri için adaylarını duyurdu.

Avukat Fatih Zingal, eski DİTİB (Diyanet İşleri Türk İslam Birliği) Genel Sekreterliği görevini de yapmış olan Dr. Ali İhsan Ünlü ve Doktor Mustafa Yoldaş siyasi oluşumun adayları arasında.

Ünlü, aynı zamanda 2015 yılında Almanya Federal Liyakat Nişanı da aldı.

Ancak oluşumun statüsü nedeniyle adayların seçimlere katılabilmesi için Almanya çapında 4 bin imza toplamaları gerekiyor.

Özcan, AP seçimleri sonrasında Almanya’da federal seçimlere katılmayı hedeflediklerini de söylüyor.

Almanya’da yaşayan Türk toplumunun sanattan sağlığa, hukuktan spora pek çok alanda başarılı olduğunu söyleyen Özcan, “Siyasette çok zayıfız” ifadesini kullandı.

Özcan, Federal Meclis’teki çeşitli siyasi partilerde bulunan Türkiye kökenli milletvekillerinin “yeterli olmadığını” da belirtti.

DAVA, “AK Parti’nin Almanya’daki kolu” mu?

DAVA oluşumunun Alman medyasında yer almasının ardından Alman siyasetçilerden tepkiler geldi.

Yeşiller partisinden Türkiye kökenli Almanya Gıda ve Tarım Bakanı Cem Özdemir, yaptığı açıklamada, “Burada seçimlere katılan Erdoğan uzantısı bir siyasi parti ihtiyacımız olan son şey” dedi.

Hristiyan Demokrat Birlik (CDU)-Hristiyan Sosyal Birlik (CSU) ittifakından olan eski sağlık bakanı Jens Spahn (CDU/CSU) ise “Erdoğan-AKP’nin Almanya’daki bir uzantısı, ülkedeki bir başka aşırı parti olacaktır” ifadelerini kullandı.

Göç ve güvenlik konularında uzman olan CDU/CSU’lu Christoph de Vries de “Türk-İslamcı bir parti” olarak tanımladığı DAVA ile Erdoğan’ın “DİTİB’in yanı sıra başka bir araca daha sahip olduğunu” ve “güvenlik birimlerinin bu partiyi izlemesi gerektiğini” söyledi.

DAVA yöneticileri Teyfik Özcan ve Fatih Zingal ise iddiaları reddediyor.

DAVA’nın bir “Alman partisi” olduğunu söyleyen Özcan, ittifakta bulunanların sadece “AK Parti’yi ve reisi destekleyenler” olmadığını, farklı kökenlerden gelen göçmenlerin de ittifakta olduğunu söyledi.

AKP ile “bazı konularda aynı noktada düşüncelerimiz olabilir” diyen Özcan, ancak ‘yakın bir kuruluş’ olarak tanımlamanın “ters ve yanlış” olacağını söyledi ve şu açıklamayı yaptı:

“Bizim hedefimiz Almanya. Benim birinci vatanım Almanya, Türkiye değil. Biz artık kendi sorunlarımızı kendimiz ele almalıyız. Bizim için Türkiye ikinci vatan. Benim çocuklarım, bizim torunlarımız burada doğdu. Vatan olarak Almanya’yı görüyorlar. Bizim onların geleceğini düşünerek şimdiden karar vermemiz lazım. Türk toplumu 20 sene sonra, 50 sene sonra nasıl yaşayacak Almanya’da? Bunun kararını şimdiden vermemiz gerekiyor. Onun için biz bu partiyi kurduk”

Zingal ise DAVA’nın “AK Parti’nin Almanya’daki kolu” olmadığını, açıklamaları “saçma bir yaklaşım” olarak gördüğünü söyledi.

19 Ocak’ta Federal Meclis’te kabul edilen ve çifte vatandaşlığın önünü açan yasa tasarısının ardından “seçmen potansiyelinin arttığına” değinen Zingal, mevcut partilerin de bu nedenle “korku ve endişeye kapıldığını” ifade etti.

“Alman siyasetinde Erdoğan etkisi” vatandaşlık yasa tasarısı görüşmelerinde muhalefetin en çok dile getirdiği eleştirilerden biri olmuştu.

Tasarının Federal Meclis’teki aralık ayındaki ilk oturumunda konuşan CDU/CSU Milletvekili Alexander Throm, “Birkaç yıl içinde Erdoğan’ın AKP’sinin bir Alman şubesinin burada, Alman Federal Meclisi’nde sizin koltuklarınıza oturmasına kimse şaşırmamalı.” demişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, önceki yıllarda yaptığı açıklamalarda özellikle “Avrupalı Türkler üzerinde önemle durduklarını” belirtmiş, Türkiye’den göç etmiş kişilerin “mümkünse yaşadıkları ülkelerin vatandaşlığını almaları” çağrısında bulunmuştu.

Onlardan biri de 2018 yılında Bosna Hersek’te Avrupalı Türk Demokratlar Birliği’nin bir toplantısında yaptığı konuşma.

Avrupa’da yaşayan vatandaşların bulundukları ülkelerdeki siyasi partilerde aktif şekilde rol almalarını da isteyen Erdoğan, “O parlamentolarda ülkemize hainlik edenler değil, sizler yer almalısınız” demişti.

DAVA’nın finansmanı nasıl sağlanıyor?

DAVA ile ilgili bir diğer tartışma konusu ise finansman…

İttifakın Türk hükümeti tarafından finanse edildiği iddialarını da DAVA yetkilileri reddediyor.

Sadece “üyelik aidatları ve bağışlar” ile finansmanın sağlandığını belirten Zingal, “Türkiye ile hiçbir bağ” olmadığını söyledi.

DAVA’nın siyasetteki başarı şansı nedir?

Almanya’da geçmişte de Türkiye kökenliler tarafında siyasi parti girişimleri olduysa da istenilen başarıyı elde edemedi.

Çifte vatandaşlık yasasının Nisan ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Bununla birlikte Alman vatandaşlığına geçecek olan kişiler Almanya’da oy kullanma hakkına da sahip olacak.

Kaç kişinin şartları karşılayacağı ve Alman vatandaşlığını alacağı ise net olarak bilinmiyor.

BBC Türkçe’ye değerlendirmede bulunan Duisburg-Essen Üniversitesi’nden Siyaset Bilimci Dr. İnci Öykü Yener-Roderburg, DAVA’nın Almanya’daki seçimlerde “başarılı olma şansının düşük” olduğu görüşünde.

AP seçimlerinde ise Almanya’da bir seçim barajı olmadığı için “DAVA’nın Almanya seçimlerine göre şansının nispeten daha yüksek olduğunu” belirten Yener-Roderburg, parti yönetim kadrosunun “Uluslararası Demokratlar Birliği (UID) ve DİTİB ile olan yakın ilişkileri üzerinden kurulacak ciddi bir mobilizasyonla oy oranlarını artırabileceğini” söyledi.