Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: İngiltere ve çıkmaza giren savaş

Buna bazıları, yeni bir habermiş gibi ilgi gösterdi. Oysa ki geçen yılın yazında, Ukrayna’nın önde gelen yayın organlarından Ukrayinska Pravda, Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi kaynaklarına dayandırdığı haberde, 29 Mart 2022’de, tarafların İstanbul’da anlaşmanın eşiğine geldiğini, fakat 9 Nisan’da Kiev’e ani ziyaret yapan Boris Johnson’un Zelenski’ye, Rusya’yla müzakere yapmama çağrısında bulunduğunu ve müzakerelerin bundan sonra çıkmaza girdiğini yazmıştı. Ben de İngiltere’nin bu savaştaki etkisini hem bu köşede hem de “Ukrayna: Dünyanın Siyasi Fay Hattı” adlı kitabımda dile getirmiştim. 

VAZGEÇMEYE HAZIRDI

Ukrayna yönetimi, daha savaşın ikinci günü, NATO üyeliğinden vazgeçmeye hazır olduklarını, bunun karşılığında sadece üçüncü ülkelerden Ukrayna’nın güvenliği konusunda garanti talep ettiklerini söylemişti. Rusya da savaş alanında zorluklarla karşılaşınca, Kiev’i ani bir operasyonla ele geçiremeyeceğini görünce, anlaşmaya daha yatkın hale gelmişti. O günlerde anlaşmaya varmak daha kolaydı, çünkü İstanbul’da müzakerelerin devam ettiği dönemde, Ruslar henüz Mariupol’ü ele geçirmemiş, dolayısıyla Donbas ile Kırım’daki Rus kuvvetleri arasında henüz kara bağlantısı kurulmamıştı. Bu saatten sonra Rusya’yı o bölgeyi terk etmeye ikna etmek  neredeyse imkânsız hale geldi. Üstelik Rusya, geçen yılın sonbaharında, işgali altında tuttuğu bölgelerde bir referandum yaparak bu bölgeleri resmen kendi topraklarına kattığını açıkladı ve bu durumu anayasaya geçirdi. Bu da savaşı çıkmaza sürükleyen diğer bir önemli gelişme oldu.

‘GENEL İSTİLA’ OLASILIĞI

Geçen yıl özellikle ABD ve İngiltere, Ukrayna’nın Batı’dan aldığı yardımlarla Rusya’yı kısa sürede dize getirebileceğini söylüyordu. Ukrayna’nın savaşta gösterdiği beklenmedik bazı başarılar (ve Ruslar’ın büyük başarısızlıkları) da bu beklentilerin artmasında etkili oldu. Batı’nın sürekli Ukrayna’yı destekleyeceği, Rusya’nınsa yalnızlığa sürüklenerek çökeceği söyleniyordu.

Oysa ki Ukraynalı bir komutanın geçen gün verdiği bir röportaj, durumun şimdi çok farklı olduğunu gösteriyor. Ukrayna Birleşik Güçler Komutanı Sergey Nayev, ABC News’a verdiği demeçte, Rusya’nın İran ve Kuzey Kore gibi “şer ekseni” ülkelerden destek almasına karşılık, Ukrayna’nın uluslararası desteğinin önümüzdeki dönemde azalacağını, bunun da Ukrayna’nın kendisini savunma imkânını azaltacağını söylüyor ve savaşın “güneyde ve doğudaki çerçevenin” dışına çıkabileceğini, yani mevzi savaşları yerine ülkenin yeniden genel bir istilaya maruz kalabileceğini dile getiriyor.

Rusya, beklediklerini elde edemedi ve zorluklara uğradı. Fakat, iddia edildiği gibi Batı yaptırımlarıyla dize de gelmedi. Bakalım bu kış savaş ne yöne evrilecek?