Cumhuriyet kazanımları öncesi İzmir-1

Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya, İzmir’e 5. kez gelişi nedeniyle İzmir Valiliği’nde şerefine akşam yemeği verilmiştir. Bu yemekte yaptığı konuşma; ‘Anadolu Ajansı’nın 28 Ocak 1923 tarihli haberinde şöyle yer almıştır:

“Efendiler, bir millet, bir memleket için kurtuluş ve selamet ve başarı istiyorsak bunu yalnızca bir şahıstan hiçbir zaman talep etmemeliyiz. Herhangi bir şahsın başarısı demek, o milletin başarısı demektir. Bir milletin başarısı demek, kesinlikle bütün milli kuvvetlerin bir yönde hareket etmesiyle mümkündür. Bundan dolayı bilelim ki, ulaştığımız başarı, milletin düşüncelerini birleştirmesinden, birlikte hareket etmesinden ileri gelmiştir. Eğer aynı başarı ve zaferleri gelecekte de taçlandırmak istiyorsak, aynı esaslara uyalım ve aynı şekilde yürüyelim. Çünkü başarı ancak bu şekilde kazanılır.

Efendiler! Bu iki devir arasına fark çok büyüktür. Birinci devre ait olan öyküleri anlatmak çok uzun olur. İkinci devrin öyküleri de çoktur. Fakat farkı görmek için çok kuvvet sarf etmeye gerek yoktur. Bununla anlayabiliriz ki, bu memleketin ihtiyacına ve memleketin sosyal vaziyeti, sosyal hayatın en çok ve en güzel uyan idare şekli bugünkü idare şeklidir. Geçen ve tarihe karışan tarzı idarenin son zamandaki ismi ve şekli, meşrutiyet idaresiydi. Veya ‘Saltanat’ idi ve daha önceki ismi de ‘Mutlakıyet’ ti. Yalnız beş altı yüz sene değil, bütün Türk tarihini karıştırdığımız her zamanda memleketi yıkıntıya sevk eden ve milleti, hiçbir zaman kendi mutluluğuyla uğraşmaya izin vermeyen serseri bir idareydi. Ve o idare kurduğu devletleri tarihe gömmek zorunda ve mahkûmiyetinde kalmıştır.“

20 Kasım 2023

Ahmet Gürel

ADD Genel Başkan Baş Danışmanı