450 milyon yıldır varlığını sürdüren kan emici balık

Çenesiz, kemiksiz ve kana susamış yılan balığı benzeri bir parazit, dinozorların bile yeryüzüne ayak basmadığı zamanlardan beri Dünya’nın su yollarında kıvrıla kıvrıla ilerliyor.

Ağaçlardan bile daha eski olan bu canlı, günümüze kadar varlığını sürdürmüş, pek çok bilimsel araştırmaya konu olmuş ve Ortaçağ’ın tek hükümdarını bile öldürmüş. Onun adı “Pasifik lampreyi.”

Antik bir dünyada atalarından ayrılan bu canlı, bazı tuhaf adaptasyonlara sahip. Kemikleri yok, bunun yerine kıkırdaklı bir “iskeletten” oluşuyor ve başının üstünde aslında özel bir ışık algılama organı olan “üçüncü bir göz” var.

YAŞAYAN BİR FOSİL GİBİ KABUL GÖRÜYOR

80 santime kadar bir boyuta ulaşabilen Pasifik lampreyi, yaklaşık 450 milyon yıl öncesine, Ordovisyen döneme ait olduğu için yaşayan bir fosil olarak kabul edilebilir. Adlarını, Pasifik Okyanusu’na göç etmeden önce tatlı su nehirleri ve akarsularda başladıkları inanılmaz yaşam yolculuklarından alıyorlar.

Ancak destansı göç henüz bitmemiş, çünkü olgunluğa ulaştıklarında ve yumurtlamaya hazır olduklarında tekrar tatlı su ortamlarına geri dönmeleri gerekiyor. Bir deniz hayvanından tatlı su hayvanına dönüşmek hiç de kolay bir iş değil ve Pasifik lampreyinin görünüşünde ve fizyolojisinde, tuzluluktaki dramatik değişimde hayatta kalmasını sağlayan bir dizi değişiklik meydana geliyor.

Chip’te yer alan habere göre tatlı sudan okyanusa geçiş ve tekrar geri dönüş de rastgele değil, çünkü Pasifik lampreylerinin süper bir gücü var; tatlı su yaşamına geri dönüş yolunu bulmak için göç eden larva lampreyleri tarafından salınan kimyasal ipuçlarını kullanabiliyorlar. Yumurtladıkları aynı su yoluna geri dönebilirler, ancak Pasifik somonlarının aksine bu garanti değil.

Böylesi bir dönüşüm ve haritalama becerisi açlık gerektiren bir iş ve Pasifik lampreyinin beslenmek için özellikle kötü bir stratejisi var. Küresel, çenesiz ağızlarını dikenli vantuzlar gibi kullanarak balıkların ve deniz memelilerinin vücutlarını ısırabiliyorlar.

Burada, kan ve vücut sıvılarıyla beslenerek ev sahibinin vücudunda, kesici köpekbalığı veya kalkık burunlu yılanbalığı yarasına benzeyen, küre şeklinde kötü bir yara bırakıyorlar.

Live Science’ın haberine göre Pasifik lampreyleri, Ordovisyen döneminde eski bir çenesiz balık atasından ortaya çıkan yaklaşık 40 lamprey türünden sadece biri ve bir grup olarak en az dört kitlesel yok oluş olayında hayatta kalmayı başardılar. Kuşlar, memeliler ve diğer balıklar tarafından beslendikleri ekosistemlerde hayati bir rol oynayarak hayatta kalan bu balıklar, yağlı etlerinde çok fazla kalori barındırıyor.